Sascha
In 2021 heb ik mezelf voorgenomen iedere maand mijn gewoontes te verduurzamen. Hier lees je hoe ik dat gedaan heb. Ook in 2022 wil ik hiermee door gaan. De eerste maand van het jaar zit erop, dus tijd om te reflecteren. De afgelopen maand ben ik overgestapt naar een herbruikbaar wattenstaafje. Zo hoef ik geen wegwerpwattenstaafjes meer te gebruiken voor mijn make-up.
Wat is het probleem van wattenstaafjes?
We kennen allemaal het plaatje van het zeepaardje dat fier een wattenstaafje in zijn gekrulde staart vasthoudt. Wattenstaafjes komen massaal in zee terecht. Hoe kan dat? Veel mensen spoelen wattenstaafjes door het toilet. De stokjes zijn zo klein dat ze door de roosters van de afvalwaterzuivering heen spoelen. Maar het probleem is groter dan dat. Om dit te doorgronden is het belangrijk dat we ons realiseren dat een wattenstaafje uit meerdere elementen bestaat. Het staafje, het katoenen watje, de verpakking en het gebruik. Elk onderdeel brengt haar eigen impact op mens en milieu met zich mee.
Het staafje
De stokjes van wattenstaafjes zijn één van de meest aangespoelde soorten afval aan kusten. Deze aangespoelde stokjes zijn van plastic, en dat is een probleem. Plastic vergaat namelijk niet. Het breekt af in steeds kleinere stukjes, maar blijft bestaan. Daar komt dus het fenomeen microplastics vandaan. En dat is schadelijk. Niet alleen voor de natuur, maar ook voor onszelf. Gemiddeld krijgen we via ons eten alleen al zo’n 5 gram plastic per week binnen, dat staat gelijk aan een creditcard. Getver! Stokjes kunnen ook van papier/karton of bamboe gemaakt worden. Het was altijd al heel makkelijk om plastic stokjes voor een alternatief te vervangen. Dit gebeurde echter niet omdat plastic goedkoper was dan de alternatieven. Vanaf 3 juli 2021 geldt echter in de hele EU dat producten bestemd voor single-use niet meer van plastic mogen zijn. Dus ook wattenstaafjes! Is het jou al opgevallen dat je nieuwe wattenstaafjes niet meer van plastic zijn?
Het katoenen watje
Het katoen op het wattenstaafje kan van verschillende oorsprong komen. Even kort gezegd: biologisch of niet biologisch katoen. Maakt dat uit? Jazeker! Normale katoen gebruikt enorm veel chemicaliën bij het groeien en verwerken ervan. Dat is schadelijk voor de boer, grond, biodiversiteit, insecten, dieren, de textielverwerker en voor jou. Er blijven namelijk chemicaliënresten achter in het door jou gedragen katoen. Daarnaast is er voor de teelt van biologisch katoen zo’n 91% minder water nodig. Als je je afvraagt waarom dat van belang is, bekijk dan de kijktip over the World’s Water Crisis eens. Als laatste is ook de CO2 uitstoot van biologische katoen veel minder, zo’n 46% zelfs. Nu zit er op één wattenstaafje gemiddeld maar zo’n 0,15 gram katoen. Maar doe dat eens maal de 543,75 miljard wattenstaafjes geproduceerd in 2017 en we hebben het over 81.562.500 kilo katoen. Dat is meer dan 11x de Eiffeltoren!
Voor de berekening zijn we uitgegaan van het volgende: (543.750.000.000 x 0,15 = 81.562.500.000 gram /1000 = 81.562.500 kilo / 7.300.000 (KG van de Eiffeltoren))
Kijktip: World’s Water Crisis van Netflix Explained
De verpakking
Ook de verpakking doet er toe. Want is deze (gedeeltelijk) gemaakt van plastic, (gerecycled) papier of karton en is de verpakking zelf recyclebaar of composteerbaar? Het recyclen van papier en karton kan zo’n 5 tot 7 keer. Alhoewel het niet de lucht- en watervervuiling wegneemt van het produceren van (gerecycled) papier of karton, we hoeven er geen nieuwe bomen voor te kappen.
Het gebruik
Als laatste is ons gebruik een belangrijke factor. Alhoewel stokjes van karton of bamboe, watjes van biologisch katoen en doosje van gerecycled katoen allemaal duurzamere alternatieven zijn blijft het zo dat het wattenstaafje een single-use product is. Een product dat we eenmaal gebruiken en zonder pardon weggooien. Een kleine handeling die door velen ter wereld dagelijks wordt uitgevoerd. En daarmee dragen we met elk wattenstaafje bij aan de vervuiling en de uitputting van onze planeet. Daarnaast gebruiken we het wattenstaafje niet alleen voor onze oren, maar ook voor verschillende toepassingen van make-up.
Mijn duurzame gewoonteverandering
Een aantal jaar geleden ging ik al over op wattenstaafjes met een kartonnen staafje en biologische katoenen watjes. Ik kon dit toen nergens in de winkel vinden en bestelde het via een ecologische website. Verzendkosten vond ik naar om te betalen dus hoppa, doet u mij maar 5 doosjes en stuur het me gratis op. Tot de dag van vandaag zijn die wattenstaafjes nog niet op. Toch begon het elke dag dat ik ze in mijn hand had een beetje aan mij te knagen. Tijd om alvast een stap te zetten om ook deze gewoonte nog duurzamer te maken. Aangezien ik wattenstaafjes vaker voor het bijwerken van mijn mascara gebruik dan daadwerkelijk voor het schoonmaken van mijn oor, zocht ik een herbruikbaar wattenstaafje gericht op make-up. Ik liep deze Last Swab Beauty tegen het lijf en besloot een poging te wagen.
The Last Swab komt uit Denemarken en is het eerste en originele herbruikbare wattenstaafje. Er zijn inmiddels veel imitaties, maar het feit dat deze uit Europa komen én het origineel zijn vind ik wat waard. The Last Swab is niet plasticvrij, zo is het doosje van gerecycled oceaanplastic gemaakt. Zelf vind ik dat niet erg aangezien ik niet van plan ben dit product door de wc te spoelen of mij er anderszins van te ontdoen. Geen plastic in jouw huis? Sla twee vliegen in één klap met de set van het Nederlandse Bamboozy en krijg zowel een wattenstaafje voor je make-up als voor je oren. De stokjes en behuizing zijn van bamboe gemaakt.
Wat vind ik ervan?
Het is nog even wennen, want normaal gesproken kledder ik mijn mascara op mijn hoofd zoals een kleuter vingerverft en zit het dus overal. Een katoenen watje zuigt de mascara goed op. De siliconen tip van de Last Swab zuigt natuurlijk niets op. Ik veeg wat weg, en moet er dan voor zorgen dat ik het tipje van de Last Swab eerst schoonmaak voor ik er weer mee ga wrijven op mijn oogleden. Het grappige is dat ik binnen no-time rustiger en oplettender mijn mascara opdeed, zodat ik ook minder geknoeid had en dus minder hoefde bij te werken. De wegwerpwattenstaafjes stimuleerden mij daar totaal niet in.
Ook is het handig om je Last Swab te gebruiken in de nabijheid van een kraan zodat je deze tussendoor of direct na gebruik kunt schoonmaken. Dat deed ik in eerste instantie niet, maar ook daar heb ik mij al (on)bewust in aangepast. Make-uppen doen we vanaf nu in de badkamer, niet voor de spiegel op mijn kast. De twee verschillende soorten tips vind ik handig in afwisseling en gebruik en het doosje is super handig. Even naar mijn ouders of straks op reis, één wattenstaafje heb ik handig, schoon en herkenbaar bij me!
Bronnen:
- http://www.madehow.com/Volume-4/Cotton-Swab.html#ixzz7IQemOs5d
- https://www.milieucentraal.nl/minder-afval/verpakkingen/milieu-impact-van-verpakkingen/
- https://www.prnewswire.com/news-releases/cotton-buds-world-industry-report-2018-2026-analysis-by-material-application-and-geography-300675866.html
- https://www.agro-chemie.nl/nieuws/mens-eet-creditcard-aan-plastic-per-week/
- https://www.plasticsoupfoundation.org/2017/02/johnson-johnson-plastic-wattenstaafjes-milieuprobleem/
- https://www.plasticsoupfoundation.org/2018/02/plastic-wattenstaafjes-op-retour-nog-nederland/
- https://web.archive.org/web/20200221011419/http://aboutorganiccotton.org/
- https://bettermeetsreality.com/organic-cotton-vs-regular-conventional-cotton-differences-which-is-better/
- https://www.theworldcounts.com/challenges/consumption/clothing/environmental-impact-of-cotton-production/story
- Mourkakos, George M. U.S. Patent 3698040. “Apparatus for Fabrication of Swabs.” October 17, 1972. —Randy Schueller
